Zachowek jest roszczeniem majątkowym. Podstawowe informacje na temat zachowku znajdziesz TUTAJ, a informacje na temat zasad jego obliczania TUTAJ. Tak jak przy każdym roszczeniu majątkowym należy wskazać adresata naszego roszczenia. W przypadku zachowku odpowiedzialność poszczególnych osób jest ściśle określona, a kolejność ich odpowiedzialności kształtuje się następująco:
- spadkobierca;
- zapisobierca windykacyjny;
- obdarowany.
Powyższa kolejność musi być przestrzegana. Oznacza to, że jeżeli chcemy pozwać osobę, która była obdarowana (np.: córkę brata, a zarazem wnuczkę spadkodawcy) to w pierwszej kolejności musimy wykazać, poza tym że zachowek nie został nam zapewniony, że pozostali spadkobiercy nie byli w stanie zapewnić nam należnego nam zachowku. Kolejność i wysokość zapewnienia zachowku regulują art. 996 – 1001 kc, a oto szczegóły.
Spadkobiercy.
Uprawniony do zachowku w pierwszej kolejności może dochodzić go od spadkobierców. W tym miejscu należy zaznaczyć, że jeżeli obowiązany do zapłaty zachowku sam jest uprawniony do zachowku (zstępny, rodzić lub małżonek) odpowiada za zapewnienie naszego zachowku ponad wysokość własnego zachowku (art. 999 kc).
Zapisobiercy windykacyjni.
Jeżeli zaś nie możemy uzyskać należnego nam zachowku od pozostałych spadkobierców, to w dalszej kolejności możemy go dochodzić od zapisobierców windykacyjnych (art. 999[1] kc). Odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego kształtuje się w następujący sposób: odpowiada on w granicach wzbogacenia będącego następstwem zapisu. Jeżeli zapisobierca sam jest uprawniony do zachowku odpowiada tylko do nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek, a jeżeli było kilku zapisobierców windykacyjnych ich odpowiedzialność jest solidarna. Ponadto zapisobierca może zwolnić się z obowiązku zapłaty zachowku wydając przedmiot zapisu windykacyjnego. W pewnych sytuacjach może to okazać się korzystniejsze, np.: przedmiot uzyskany w ramach zapisu znacznie utracił na wartości w okresie pomiędzy uzyskaniem go a wytoczeniem powództwa o zachowek.
Obdarowani.
W ostatniej kolejności odpowiadają osoby obdarowane. W przypadku odpowiedzialności tej grupy osób również trzeba pamiętać o kilku rzeczach, na które wskazuje art. 1000 kc.. Obdarowany obowiązany jest do zapłaty zachowku tylko w granicach wzbogacenia wynikającego z darowizny, a jeżeli sam jest uprawniony do zachowku odpowiada on ponad nadwyżkę przekraczającą jego własny zachowek. Poza tym obdarowany może zwolnić się od odpowiedzialności za zachowek poprzez wydanie przedmiotu darowizny. Jeżeli jest kilku obdarowanych którzy są uprawnieni do zachowku kolejność ich odpowiedzialności również jest uregulowana w art. 1001 kc. W pierwszej kolejności odpowiada osoba obdarowana jako ostatnia, a następnie obdarowani wcześniej.
Koszty wychowania i wykształcenia.
Gdy koszty wykształcenia i wychowania przekraczają przeciętną miarę, mogą zostać zaliczone do należnego zachowku. Może się tak zdarzyć, gdy jednemu z dzieci zostało sfinansowane studia np.: na prestiżowej zagranicznej uczelni, a drugiemu dziecku, po zdaniu egzaminu dojrzałości nie zostanie udzielone dalsze wsparcie związane z kształceniem się. Takie sytuacje mogą się zdarzyć w sytuacji gdy np.: pomiędzy dziećmi jest duża różnica wieku, albo gdy dzieci pochodzą z różnych małżeństw (997 kc).
Podsumowanie.
Reasumując, należy wskazać, że ustalenie osoby obowiązanej do zapewnienia nam zachowku może nie być łatwą sprawą, a okres 5 letni przedawnienia naszego roszczenia może okazać się dosyć krótki. W związku z tym najlepiej rozpocząć zajmowanie się tymi sprawami jak najwcześniej.