Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20.03.2020 r. wprowadzono na terenie całego kraju stan epidemii. Sytuacja związana z ogłoszonym stanem epidemii wprowadziła ograniczenia w wielu sferach życia społecznego. Jedna z takich sfer dotyczy funkcjonowania sądów i urzędów, które funkcjonują w ograniczonym zakresie. Rozprawy wyznaczane są tylko w najpilniejszych sprawach, nie funkcjonują biura obsługi bezpośredniej, a nadto zawieszono bieg wielu terminów. Szczegółowo zostało to uregulowane w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej Specustawa).
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zawieszenie wszelkich terminów (zwane dalej Stanem Zawieszenia), o których mowa w niniejszym wpisie, zostało wprowadzone na czas stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii.
Terminy przewidziane przepisami prawa administracyjnego (art. 15 zzr ust. 1):
1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3) przedawnienia,
4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.
W Okresie Zawieszenia, nie biegnie również przedawnienie karalności (15 zzr ust. 6) czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.
Następnie należy poświęcić kilka słów terminom procesowym i sądowym, które w Okresie Zawieszenia, nie biegną dla następujących kategorii spraw:
1) postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
2) postępowaniach egzekucyjnych,
3) postępowaniach karnych,
4) postępowaniach karnych skarbowych,
5) postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
6) postępowaniach administracyjnych,
7) postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
8) kontrolach celno-skarbowych,
9) postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 847 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284),
10) innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw
Opisane powyżej terminy odnoszą się jedynie do obowiązków i uprawnień stron. Sądy i organy nie mają zakazu prowadzenia postępowań. W związku z tym może dojść do sytuacji, w której sądy i organy będą prowadziły postępowania (np.: doręczą wezwanie lub wydadzą orzeczenie) zaś strony nie będą kontynuowały swojego udziału w postępowaniu (np.: wezwania nie będą wykonywane tudzież środki zaskarżenia nie zostaną wniesione) – por. (art. 15 zzr ust. 5 i art. 15 zzs ust. 7 Specustawy).
Na sam koniec należy omówić sytuacje, w których sądy i organy mogą nakazać stronie dokonanie określonej czynności. Powyższe jest związane z następującymi przypadkami:
- Jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną (15. zzr ust. 3);
- jeżeli wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego (15 zzs ust. 4);
W takiej sytuacji wezwanie sądu lub organu jest dla strony wiążące, a okres zawieszenia nie obowiązuje.
Na sam koniec należy podjąć próbę odpowiedzi na pytanie od kiedy obowiązują opisane powyżej ograniczenia. Ustawa dodająca przepisy regulujące Okresy Zawieszenia została opublikowana 31 marca 2020 r. i tegoż dnia weszła w życie. Podkreślić należy, iż przepisy przejściowe przedmiotowej ustawy nie wskazują na wejście w życie opisanych powyżej przepisów z mocą wsteczną. W związku z tym przepisy dotyczące Okresu Zawieszenia obowiązują od dnia 31 marca 2020 r. Zastrzec jednak należy, iż sądy i urzędy mogą podejść to niniejszej kwestii w odmienny sposób, a poglądy zaprezentowane w niniejszym wpisie prezentują jedynie zdanie autora. Dlatego też kancelaria zaleca w każdej sytuacji kontakt osobisty, ponieważ każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie.