Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej UFP) Dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. W związku z tym, na gruncie systemu finansów publicznych, dotacja cechuje się następującymi elementami:
1) pochodzi z budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub państwowych funduszy celowych;
2) podstawą do jej udzielenia jest ustawa lub umowa międzynarodowa;
3) może być przeznaczona na finansowanie lub dofinansowanie zadań publicznych;
4) podlega szczegółowym zasadom rozliczenia.
Na podstawie dalszych przepisów ustawy o finansach publicznych może wyróżnić następujące kategorie dotacji:
1) Dotacja celowa (art. 127 UFP)– może być przeznaczona wyłącznie na finansowanie określonych w ustawie celów;
2) Dotacja przedmiotowa (art. 130 UFP) – może być przeznaczona na dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług;
3) Dotacja podmiotowa (art. 131 UFP) – obejmuje środki dla podmiotu wskazanego w odrębnej ustawie lub w umowie międzynarodowej, wyłącznie na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie określonym w odrębnej ustawie lub umowie międzynarodowej.
W tym systemie należy umieścić dotacje wypłacane, na podstawie ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (dalej UFZO), niepublicznym jednostkom systemu oświaty, a dokładnie dotacje udzielone na podstawie: art. 15 – 21, art. 25, art. 26, art. 28-31a, art. 40 i art. 41 UFZO. Zgodnie z treścią ww. przepisów dotacja przeznaczana jest na każdego ucznia. Poza tym jednostki oświatowe mogą przeznaczyć środki z dotacji wyłącznie na cele wskazane w art. 35 ust. 1 ufzo. Mając na względzie powyższe dotacje udzielane niepublicznym jednostkom systemu oświaty maja charakter podmiotowo – celowy ponieważ beneficjentem dotacji jest uczeń (podmiotowość) oraz mogą być wydatkowane na cele wskazane w art. 35 ust. 1 UFZO (celowość). Powyższy pogląd podziela liczne orzecznictwo, a mianowicie: NSA wyrok z dnia 17 października 2024 r. (sygn. I GSK 1344/23), SN wyrok z dnia 9 czerwca 2021 r. (sygn.: V CSKP 74/21), Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrok z dnia 1 grudnia 2021 r. (sygn.: I ACa 316/21).